Terug naar overzicht

Tandwielkast in de levensmiddelenindustrie

De voedselverwerkende industrie heeft vanzelfsprekend stevige hygiëne-eisen en daar moeten ook tandwielkasten aan voldoen. De eisen verschillen per land en per plaats in het voedselverwerkende proces maar de belangrijkste factoren zijn materiaalkeuze, aseptische voorwaarden en tot slot het smeermiddel. Deze laatste wordt regelmatig over het hoofd gezien terwijl dit een essentieel element is. Het Amerikaanse USNSF ontwikkelde een inmiddels in de markt geaccepteerde standaard (H1 t/m H3) maar daar is ook een ISO certificering bijgekomen. In dit artikel bespreken we beide.

Om smeermiddelen voor de levensmiddelenindustrie wat te standaardiseren, ontwikkelde het NSF (of USNSF : het Amerikaanse National Sanitation Foundation) een classificatie voor deze groep onder de noemer H1, H2 en H3. Deze classificatie is, hoewel van oorsprong Amerikaans, zeer wijdverbreid en wordt breed gehanteerd in de voedingssector. De toepassing van de klasse hangt af van de mate waarin producten in contact kunnen komen met voeding. De namen NSF en USDA worden gebruikt als gangbare termen voor smeermiddelen voor de levensmiddelenindustrie.

‘H’ classificatie smeermiddel voor voedselverwerkende industrie

De classificatie begint bij H1, de hoogste classificatie, en loopt tot H3. Wat dat precies betekent leest u hieronder.

H1 smeermiddelen mogen gebruikt worden in toepassingen waar beperkt contact met voeding mogelijk is. Dat contact moet wel beperkt blijven, want de contaminatie mag niet meer bedragen dan 10 ppm. Producenten van smeermiddelen die hun product het label H1 willen geven, mogen daarvoor enkel putten uit een lijst met goedgekeurde bestanddelen, opgesteld door de Amerikaanse FDA. (Food and Drug Administration, onze Voedsel en Waren Autoriteit.)

H2 smeermiddelen mogen wel gebruikt worden in de voedingsverwerkende nijverheid maar mogen absoluut geen contact hebben met het product. Er is geen lijst van toegelaten bestanddelen zoals bij de H1 middelen, maar er zijn wel heel wat restricties naar toxicologie en zware metalen toe. Zo mogen er onder andere geen carcinogenen, mutagenen, selenium, arsenicum, minerale zuren en dergelijke inzitten.

H3 is dan weer beperkt tot voornamelijk antiroestproducten voor karretjes e.d. die zich in de productieruimte bevinden.

Kan HACCP overboord bij gebruik H1 tandwielkastolie?

H1 smeermiddelen zijn in aankoopprijs iets duurder, maar hebben wel het voordeel dat ze, anders dan de standaard smeermiddelen, geen deel uitmaken van de HACCP procedure. Wie enkel H1 gebruikt, hoeft dus verder geen aandacht meer te schenken aan smeermiddelen binnen zijn HACCP programma. Gebruik er van levert dus niet enkel gemoedsrust op wat betreft de voedselveiligheid, maar op lange termijn is het ook economischer omdat er niet telkens weer een tijdrovende procedure dient gevolgd te worden.

Standaardnorm voedselveiligheid tandwielkasten: ISO 21469

Hoewel de H1, H2 en H3 classificatie een wereldwijde acceptatie heeft, opteerde men toch om een standaard te ontwikkelen, de ISO 21469. Die norm stelt de H1-classificatie niet in vraag, maar gaat nog een stap verder. Fabrikanten die de ISO 21469 willen vermelden op hun producten, moeten voornamelijk in de eigen productie enkele maatregelen nemen en aan bijkomende voorwaarden voldoen: een correcte labeling, een risk assessment van de eigen productiemethode, een audit van de productiefaciliteiten en analytische testen op het product.

Mede door de grote acceptatie van de H1- classificatie is er heel lang terughoudendheid geweest om de ISO 21469 te gebruiken. Tegenstanders zeggen dat dit louter een commercieel instrument is om kleinere aanbieders uit de markt te werken, voorstanders beweren dan weer dat de standaard een nieuwe, logische stap is richting een geïntegreerde voedselveiligheid.

Foodgrade tandwielkasten van Apex Dynamics

Apex Dynamics gebruikt voor haar ‘foodgrade’ tandwielkasten een NSF-H1 gekeurd smeermiddel van een Amerikaanse producent. Een smeermiddel van de hoogste voedsel-veiligheidsklasse dus. Voor meer informatie hierover, de specificatie- of veiligheidsbladen neem contact op met Apex Dynamics.

Bron : Automation Magazine